ข้อมูลขบวนรถหน่วยแพทย์เคลื่อนที่
(สนับสนุนโดย สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล)
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้มูลนิธิกาญจนบารมี นำหน่วยคัดกรองฯ มาให้บริการกับประชาชน ซึ่งภายในขบวนรถหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ขบวนภาคกลางและภาคใต้ ประกอบด้วยรถ 4 คัน ดังนี้ รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสามมิติ รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสองมิติ รถนิทรรศการโรคมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่และรถตรวจมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่
รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสามมิติและระบบสองมิติ
รถตรวจมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่และรถนิทรรศการโรคมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่
รถคันที่ 1 รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสามมิติ
รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสามมิติ (3D) ขนาดความสูง 3.8 เมตร ความยาว 12.0 เมตร ด้านข้างมีบันไดยื่นจากตัวรถประมาณ 1 เมตร ใช้กระแสไฟฟ้า แบบ single phase แรงดันไฟฟ้า 220 โวลท์ ความถี่ 50 เฮิร์ตซ์ ขนาด 80 แอมป์ ประกอบด้วย จุดลงทะเบียนซักประวัติผู้มารับบริการด้านหน้าห้องตรวจ ห้องสำหรับเปลี่ยนเสื้อผ้าเพื่อเตรียมเข้ารับการตรวจ ห้องเอกซเรย์เต้านม (Mammogram) และห้องอัลตราซาวด์ (Ultrasound) โดยนักรังสีเทคนิคการแพทย์ทำการเอกซเรย์เต้านมผู้มารับบริการ จากนั้นภาพเอกซเรย์ที่ได้จะถูกส่งไปยังห้องอัลตราซาวด์ ซึ่งรังสีแพทย์ทำการวินิจฉัยผล โดยการทำอัลตราซาวด์ร่วมด้วย
ห้องเอกซเรย์เต้านม (Mammogram)
ผู้รับผิดชอบดูแลคือ นักรังสีเทคนิคการแพทย์หรือเจ้าหน้าที่รังสีเทคนิคการแพทย์ ภายในห้องมีเครื่องเอกซเรย์ดิจิตอล ระบบสามมิติยี่ห้อ Hologic รุ่น 3 Dimensions (Digital Mammogram with Tomosynthesis) สามารถถ่ายภาพเอกซเรย์ได้ทั้งแบบ 2 Dimensions และ 3 Dimensions ในครั้งเดียว โดยการเอกซเรย์ระบบดิจิตอลคือ การแปลงคลื่นรังสีเอกซ์ให้กลายเป็นสัญญาณไฟฟ้าในรูปของจุด (Digit) เนื่องจากภาพถ่ายเอกซเรย์ระบบสามมิติที่ได้จะตัดเป็น Slide สามารถดูขอบเขต แยกก้อนเนื้อ ไขมัน เนื้อเยื่อเต้านม รวมถึงการตรวจพบแคลเซียมขนาดเล็กมากๆ ที่คาดว่าอาจจะผิดปกติ ช่วยให้รังสีแพทย์สามารถตรวจวินิจฉัยได้ละเอียดและแม่นยำมากขึ้น แต่อาจจะใช้ระยะเวลานานกว่าการเอกซเรย์ดิจิตอลระบบสองมิติ รวมถึงปริมาณรังสีที่ผู้มารับบริการจะได้รับมีความแตกต่างกัน
เครื่องเอกซเรย์ดิจิตอลระบบสามมิติยี่ห้อ Hologic รุ่น 3 Dimensions
นักรังสีเทคนิคการแพทย์หรือเจ้าหน้าที่รังสีเทคนิคการแพทย์อธิบายการเตรียมถ่ายภาพเอกซเรย์
โดยถ่ายภาพแบบ The Cranio – Caudal view (CC view) และ The Medio – Lateral view (MLO view)
ห้องอัลตราซาวด์ (Ultrasound)
ห้องอัลตราซาวด์ (Ultrasound) สำหรับอัลตราซาวด์เต้านม มีทั้งระบบ Manual (อัลตราซาวด์โดยรังสีแพทย์) และระบบอัลตราซาวด์เต้านมอัตโนมัติแบบสามมิติ (Automated Breast Ultrasound Scanner – SOFIA) เป็นการอัลตราซาวด์โดยการนอนคว่ำลงบนเตียง SOFIA ทาเจลอัลตราซาวด์บนตำแหน่งสแกนและนำเต้านมวางแนบสัมผัสกับตำแหน่งสแกน โดยให้หัวนมสัมผัสที่ปลายหัวตรวจ (Ultrasound Probe) หัวตรวจจะเคลื่อนที่ไปในทิศทางตามเข็มนาฬิกาในลักษณะเป็นวงกลมจนกระทั่งครบ 360 องศาและสแกนภาพออกมาให้รังสีแพทย์ โดยแพทย์หญิงผลินทร์ ผดุงมาตรวรกุล รังสีแพทย์ประจำมูลนิธิกาญจนบารมีจะทำการอัลตราซาวด์และอ่านผลเอกซเรย์ (Mammogram) เพื่อวินิจฉัยผลการตรวจให้ผู้มารับบริการหลังตรวจเสร็จทันที การรายงานผลการตรวจเป็นไปตามมาตรฐานสากลแบบ Breast Imaging Reporting and Data System (BIRADS)
การตรวจอัลตราซาวด์โดยรังสีแพทย์
ระบบอัลตราซาวด์เต้านมอัตโนมัติแบบสามมิติ
(Automated Breast Ultrasound Scanner – SOFIA)
รังสีแพทย์วินิจฉัยผลจากภาพถ่ายเอกซเรย์ร่วมกับภาพอัลตราซาวด์
ระบบวินิจฉัยจากภาพถ่ายเอกซเรย์และอัตราซาวด์
รถคันที่ 2 รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสองมิติ
รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ระบบสองมิติ (2 Dimensions) ขนาดความสูง 3.8 เมตร ความยาว 12.0 เมตร ประกอบด้วย จุดลงทะเบียนซักประวัติผู้มารับบริการด้านหน้าห้องตรวจ ห้องสำหรับเปลี่ยนเสื้อผ้าเพื่อเตรียมเข้ารับการตรวจ ห้องเอกซเรย์เต้านม (Mammogram) และห้องอัลตราซาวด์ (Ultrasound)โดยมีเจ้าหน้าที่รังสีเทคนิคการแพทย์ทำการเอกซเรย์เต้านมผู้มารับบริการ ภาพเอกซเรย์ที่ได้จะถูกส่งมายังห้องอัลตราซาวด์ ซึ่งมีรังสีแพทย์ทำการอัลตราซาวด์เต้านมผู้มารับบริการและวินิจฉัยผลในทันที
ห้องเอกซเรย์เต้านม (Mammogram)
ผู้รับผิดชอบดูแลคือ นักรังสีเทคนิคการแพทย์หรือเจ้าหน้าที่รังสีเทคนิคการแพทย์ ภายในห้องมีเครื่องเอกซเรย์ดิจิตอลระบบสองมิติยี่ห้อ Hologic รุ่น 2 Dimensions (Digital Mammogram) ภาพถ่ายเอกซเรย์ที่ได้ค่อนข้างเป็นที่ยอมรับในระดับสากลและง่ายต่อการตรวจ ใช้ระยะเวลาสั้นกว่าการเอกซเรย์ดิจิตอลระบบสามมิติ ทั้งนี้ข้อดีที่สำคัญอีกประการหนึ่งของการเอกซเรย์ระบบดิจิตอลคือ รังสีแพทย์สามารถเรียกดูภาพซ้ำได้ และสามารถส่งภาพผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ต่างๆให้กับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญท่านอื่น ที่อยู่ห่างไกลให้สามารถวินิจฉัยผลร่วมกันได้
ห้องอัลตราซาวด์ (Ultrasound)
สำหรับอัลตราซาวด์เต้านมผู้มารับบริการ โดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูงในการตรวจหาความผิดปกติในเนื้อเยื่อเต้านม หากพบสิ่งผิดปกติคลื่นความถี่จะสะท้อนกลับมาทำให้รังสีแพทย์สามารถแยกความแตกต่างระหว่างเนื้อเยื่อเต้านมกับลักษณะที่ผิดปกติได้ เช่น ก้อนเนื้อ cyst เป็นหนึ่งในวิธีการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม เพื่อประกอบการวินิจฉัยร่วมกับภาพถ่ายเอกซเรย์
รถคันที่ 3 รถตรวจมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่ (Mobile Check Up Unit)
รถตรวจมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่ ขนาดความสูง 3.7 เมตร ความยาว 10.0 เมตร ด้านข้างมีบันไดยื่นจากตัวรถประมาณ 1 เมตร ใช้กระแสไฟฟ้า แบบ single phase แรงดันไฟฟ้า 220 โวลท์ ความถี่ 50 เฮิร์ตซ์ ขนาด 30 แอมป์ ประกอบด้วยห้องตรวจผู้มารับบริการ 2 ห้อง แพทย์หรือศัลยแพทย์จะตรวจโดยดูลักษณะภายนอก เช่น สีผิว รูปร่าง ขนาด ตำแหน่งของเต้านม ลักษณะหัวนม ต่อมน้ำเหลืองและคลำเต้านมผู้มารับบริการ รวมถึงอาจมีการอัลตราซาวด์เบื้องต้นร่วมด้วย เพื่อความแม่นยำ ในการกำหนดตำแหน่งที่คาดว่าจะผิดปกติ หากพบว่าผู้มารับบริการมีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง จะถูกส่งต่อเพื่อตรวจเอกซเรย์และอัลตราซาวด์บนรถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ดังกล่าวมาข้างต้นต่อไป
ห้องตรวจเต้านม
ศัลยแพทย์ประจำมูลนิธิกาญจนบารมีหรือแพทย์ประจำพื้นที่ จะเป็นผู้ตรวจผู้มารับบริการ เพื่อเป็น การคัดกรองเบื้องต้นและหลังจากที่ผู้มารับบริการได้รับการตรวจเอกซเรย์เต้านมและอัลตราซาวด์เรียบร้อยแล้ว แพทย์จะอธิบายผลการตรวจให้ผู้มารับบริการทราบ รวมถึงให้ความรู้และตอบข้อซักถามต่างๆ เพื่อให้ผู้มารับบริการมีความเข้าใจและรู้สึกปลอดภัย รวมถึงการแนะนำการปฏิบัติ หากผู้มารับบริการจำเป็นต้องไปรักษาต่อยังโรงพยาบาล ตามสิทธิการรักษาของแต่ละบุคคล
รถคันที่ 4 รถนิทรรศการโรคมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่
รถนิทรรศการโรคมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่ ขนาดความสูง 3.7 เมตร ความยาว 10.0 เมตร ด้านข้างรถเปิดเป็นเวทีขนาดกว้าง 1.5 เมตร ใช้กระแสไฟฟ้า แบบ single phase แรงดันไฟฟ้า 220 โวลท์ ความถี่ 50 เฮิร์ตซ์ ขนาด 30 แอมป์ ประกอบด้วย ห้องจัดแสดงวิดีทัศน์จำนวน 2 ห้อง โดยวิดีทัศน์แสดงวิธีการสาธิตการตรวจเต้านมด้วยตนเอง (Breast self – exam) ความรู้เกี่ยวกับการป้องกันและการปฏิบัติตัวเพื่อหลีกเลี่ยงการเป็นมะเร็งเต้านม เพื่อให้ผู้มารับบริการมีความรู้เบื้องต้น และสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมีสุขภาพดีและห่างไกลมะเร็งเต้านม
ห้องจัดแสดงวิดีทัศน์
ทั้งนี้หลังจากชมวิดีทัศน์เรียบร้อยแล้ว ผู้มารับบริการจะได้รับการฝึกตรวจเต้านมด้วยตนเองกับหุ่นเต้านม โดยมีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเชี่ยวชาญเป็นผู้สอนและสาธิตการตรวจเต้านมด้วยตนเองเบื้องต้น
รถบรรทุกวัสดุอุปกรณ์
นอกจากนี้ ยังมีรถบรรทุก 6 ล้อ ยี่ห้อ ISUZU ( body type : บรรทุกอลูมิเนียม ) สำหรับบรรทุกวัสดุ อุปกรณ์ในการจัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติฯ และของที่ระลึก จัดจำหน่ายให้กับผู้มีจิตศรัทธาร่วมบริจาคกับทางมูลนิธิกาญจนบารมี อีกทั้งยังใช้จัดเก็บกระเป๋าเดินทางของเจ้าหน้าที่มูลนิธิฯ รวมถึงการเดินทางของเจ้าหน้าที่มูลนิธิ อาทิ การเดินทางกลับบ้านหรือเดินทางไปทำงาน การย้ายสถานที่ปฏิบัติงานในแต่ละวัน จะมีรถตู้ Toyota Commuter จำนวน 9 ที่นั่ง สำหรับรับส่งและอำนวยความสะดวกให้กับเจ้าหน้าที่
วิดีทรรศน์กิจกรรม
กิจกรรมการออกหน่วยให้บริการประชาชน ในการตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
การจัดการบริการคัดกรอง
กลุ่มเป้าหมายที่มารับบริการทุกคน ลงทะเบียน ชั่งนำหนัก วัดส่วนสูง (ผู้รับบริการทุกคนต้องมี และเตรียมบัตรประชาชนมาด้วย)
กลุ่มเป้าหมายที่มารับบริการทุกคนกรอกประวัติตามแบบคัดกรองฯ ที่มูลนิธิกาญจนบารมีจัดเตรียมไปให้ หลังจากนั้น
- ทุกคนควรต้องผ่านการสอนและฝึกตรวจเต้านม โดยหุ่นที่มูลนิธิกาญจนบารมีจัดเตรียมให้
- ทกคนควรต้องได้รับความรู้เรื่องมะเร้งเต้านมจากรถนิทรรศการ (รถหมายเลข ๓) ซึ่งจัดทำเป็นวีดิทัศน์ ความยาวประมาณ ๕ นาที
- ผู้ที่กรอกประวัติตามแบบคัดกรองฯแล้ว หากพบว่ามีความผิดปกติในข้อ ๑ และ ๒ (ตามรายละเอียดในแบบคัดกรอง) ทุกรายจะได้รับการส่งตัวไปพบเจ้าหน้าที่เพื่อทำการตรวจคลำเต้านมในห้องตรวจที่จัดเตรียมไว้ หากตรวจพบความผิดปกติ จะส่งตัวขึ้นไปตรวจคลำเต้านมบนรถสาธิต และตรวจมะเร็งเต้านม (รถหมายเลข ๒) โดยแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาว่าความทำ Mammogram หรือไม่ ซึ่งจากประสบการณ์ที่ผ่านมา ในรายที่มีก้อนโตชัดเจน แพทย์อาจส่งตัวไปโรงพยาบาลเพื่อวินิจฉัยด้วยวิธีอื่นได้เลย
- ที่พบว่ามีความผิดปกติในข้อ ๑ และ ๒ (ตามรายละเอียดในแบบคัดกรอง) มูลนิธิกาญจนบารมีจะกำหนดว่า เป็นข้อพิจารณาว่าควรทำ mammogram แต่ด้วยข้อจำกัดด้านเวลา จึงได้กำหนดให้ทำ mammogram จำนวน ๓๐ ราย ต่อวัน ทั้งนี้ให้อยู่ในดุลยพินิจของรังสีแพทย์
- ส่งผู้รับบริการที่ได้รับการตรวจเต้านมแล้ว และแพทย์พิจารณาว่าต้องส่งทำ mammogram ไปที่รถเอกซเรย์เต้านมเคลื่อนที่ (รถหมายเลข ๑) จะมีจุดลงทะเบียนบนรถ
- ผู้รับบริการเปลี่ยนเสื้อ แล้วสวนเสื้อคลุมเพื่อเข้าทำ mammogram และ ultrasound เสร็จแล้ว เจ้าหน้าที่จะพิมพ์ผลตรวจ จำนวน ๓ ใบ เพื่อส่งมอบใหผู้รับบริการ จำนวน ๑ ใบ ส่งมอบให้ เจ้าหน้าที่ในพื้นที่ จำนวน ๑ ใบ และจัดเก็บที่มูลนิธิกาญจนบารมี จำนวน ๑ ใบ
- ผู้รับบริการนำผลตรวจ mammogram และ ultrasound ไปพบแพทย์บนรถสาธิตและตรวจมะเร็งเต้านมเคลื่อนที่(รถหมายเลข ๒) เพื่อให้แพทย์พิจารณาผล ทั้งที่ปกติ หรือ/ และผิดปกติเพื่อส่งตัวไปรับการรักษาต่อ โดยใช้เอกสารใบส่งตัวรักษาต่อของจังหวัดเพื่อให้เข้าระบบการรักษาของโรงพยาบาล
ทั้งนี้ในขั้นตอนต่าง ๆ ของการจัดการบริการนั้น ขอความอนุเคราะห์ให้เจ้าหน้าที่ในพื้นที่ของแต่ละจังหวัดจัดเตรียม ห้องตรวจคลำเต้านมที่มิดชิด พร้อมเตียงตรวจ โต๊ะและเก้าอี้ ตามจุดบริการต่าง ๆ โดยจำนวนขึ้นอยู่กับกลุ่มเป้าหมายที่มารับบริการ
ฝึกตรวจเต้านมด้วยตนเอง
ผู้มารับบริการจะได้รับการฝึกตรวจเต้านมด้วยตนเองกับหุ่นเต้านม โดยมีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเชี่ยวชาญเป็นผู้สอนและสาธิตการตรวจเต้านมด้วยตนเองเบื้องต้น
